Jaskinia Wielka Śnieżna

PODSUMOWANIE: Jest to najgłębsza i zarazem najdłuższa jaskinia Polski i Tatr (także słowackich). Wybitnie pionowy charakter, rozmiary studni (Setka, Wielka Studnia) i praktycznie niespotykana w Tatrach obecność aktywnych ciągów wodnych w sporej części korytarzy stawia tę jaskinię na szczególnym miejscu. Tutaj rodziło się prawdziwe taternictwo jaskiniowe i tutaj do dziś przechodzą swój pierwszy wielki chrzest nowe pokolenia polskich grotołazów. Jaskinia Wielka Śnieżna jako jedna z niewielu w Tatrach stanowi pole intensywnych poszukiwań odkrywczych. Mimo tego, że w prawie każdej tatrzańskiej jaskini istnieją szanse dalszych odkryć, to nagromadzenie problemów eksploracyjnych jest w tutaj szczególnie duże. Świadczą o tym olbrzymie odkrycia wrocławiaków w Galerii Krokodyla, Przemkowych Partiach i Partiach Za Kolankiem, warszawskie za Syfonem Marzeń, w Partiach Amoku i Animatorów, czy ostatnio bielskie w Wielkiej Litworowej. wskazujące na to, że większość niespodzianek tej jaskini czeka jeszcze na swoich Kolumbów. Praktycznie co roku jaskinia powiększa się o przynajmniej kilometr nowych korytarzy.

OPIS JASKINI: System Jaskini Wielkiej Śnieżnej ze względów historycznych dzieli się na cztery części: Jaskinie Wielka Śnieżną, Nad Kotlinami, Jasny Aven i Wielką Litworową. Korytarze Systemu tworzą charakterystyczny obraz, większość z nich opada wraz z głębokością z północy na południe pod katem około 70 stopni. Prawie wszystkie da się zmieścić na jednej płaszczyźnie. Niemal idealnie poziomy korytarz Wodociągu leżący na -490 względem najwyższego otworu łączy większość ciągów pionowych i ma przebieg W-E. Warto przy tym zaznaczyć, że morfologicznie niezależny ciąg jaskini Nad Kotlinami jako jedyny nie odprowadza wody do Wodociągu i łączy się z Wodociągiem tylko niewielkim, rzec by można przypadkowym, przebiciem. Wody samego systemu Śnieżnej spływają w dół, do systemu syfonów, które definitywnie zamykają jaskinie. Zupełnie odmienny charakter maja korytarze Galerii Krokodyla. Są one niemal prostopadłe do płaszczyzny reszty jaskini. Są one pozostałością ciągu wodnego odprowadzającego wodę (obecnie aktywny ciąg wodny pozostaje w większej swej części niedostępny) z Kotła Litworowego pod czapą skał krystalicznych pokrywających szczyt Małołączniaka. Partie te dają możliwość rozwinięcia systemu dalej na zachód, być może aż pod samą kopułę szczytowa Krzesanicy, co przesunęło by system jaskiniowy Wielkiej Śnieżnej daleko poza zasięg konkurentów jeśli chodzi o rozległości głębokość (stało się to częściowo faktem po połączeniu Wielkiej Śnieżnej z Wielką Litworową). Prace odkrywcze prowadzone w tym miejscu przez Wrocławiaków utknęły w miejscu z powodu wielkich jak na Tatry trudności (legendarne już ciasnoty). Na odrębne spostrzeżenie zasługuje obieg wody w poznanych korytarzach jaskini w świetle nowych odkryć. Wynika z nich, że Jaskinia Wielka Śnieżna jest ważnym ogniwem w systemie odwadniania Czerwonych Wierchów, należących jak wiadomo do zlewni Lodowego Źródła w Dolinie Kościeliskiej. Z kierunku przepływu wynika, że wody opadowe z Kotła Litworowego nie płyną bezpośrednio na południowy zachód, lecz zataczają potężne podziemne koło na wschód, by przez syfony jaskini Wielkiej Śnieżnej i Śnieżnej Studni zawrócić z powrotem na wschód do wywierzyska, co stanowi ciekawy fenomen cierpliwie ignorowany przez hydrografów.

HISTORIA POZNANIA: Jaskinia Wielka Śnieżna odkryta została przez zakopiańczyków w roku 1959 na podstawie wskazówek górali. Po odgruzowaniu wejścia natrafiono na olbrzymie jak na tamte czasy studnie. Już w roku 1960 wyprawa pod kierownictwem J. Onyszkiewicza zeszła na -545 m, co dawało tej jaskini czwartą pozycję na Świecie. W roku 1961 wyprawa międzynarodowa osiągnęła syfon na -567 m.
Jaskinia Nad Kotlinami została odkryta 2-go lipca 1966 roku m. in. przez Ch. Parmę. Eksploracja tej jaskini w ciągu dwóch lat doprowadziła do zejścia na -450 (wg. starych pomiarów) i połączenia z jaskinią Wielką Śnieżną. W chwili połączenia, mimo iż jaskinia została pogłębiona do -783 m (wg. starych pomiarów) uzyskała dopiero 6-te miejsce na Świecie.
Jaskinia Jasny Aven znana była od dawna góralom. W roku 1959 zakopiańczycy zjechali na dno pierwszej studni. W roku 1971 członkowie STJ Kraków osiągnęli dno następnej, a w roku 1978 W. Augustyn pokonał zacisk Marioli i połączył ją z jaskinią Nad Kotlinami.
W latach 1972 - 1985 prowadzono nurkowania w syfonach końcowych pokonując po kolei syfony Dominiki i Beaty (-756) oraz nurkowano w jeziorku X (-776) osiągając tym samym najniższy punkt jaskini (W jeziorku X nurkowano raz jeszcze w roku 1998. M. Tomaszek osiągnął głębokość 7 metrów, czyli o metr więcej niż poprzednicy, lecz nie wiadomo, czy nie było spowodowane to tylko wyższym stanem wody w jeziorku). W latach 80-tych i 90-tych w jaskini swoją działalność zintensyfikowali Wrocławiacy odkrywając potężne ciągi kominów (wspinaczka) zwane Wrocławskimi i Galerię Krokodyla.
Ważnym momentem w historii jaskini było połączenie Galerii Krokodyla (części systemu) z Jaskinią Wielką Litworową, jakie miało miejsce na przełomie 1995/6. Dokonane zostało przez Wrocławiaków pod kierownictwem Witolda Jokiela. Ostatnio prowadzona jest działalność przynosząca kolejne znaczne odkrycia. Wrocławiacy wspomagani przez Sopocki KTJ odkryli dotychczas ok. 2000 metrów w Przemkowych Partiach i ponad 1500 m w Partiach Za Kolankiem. Warszawiacy około 1800 metrów nowego w Partiach Amoku i animatorów, a grotołazi z Bielska około 1900 m w Wielkiej Litworowej.
W roku 1999 zespołowi wrocławskiemu udało się połączyć odkrytą trzy lata wcześniej Jaskinię Wilczą z końcową częścią Partii za Kolankiem i tym samym Jaskinia Wielka Śnieżna zyskała piąty, najniższy otwór.

Animacja z programu Polygon Master przedstawia wirujący ciąg pomiarowy Systemu Wielkiej Śnieżnej wraz z fragmentem powierzchni.

Tutaj znajduje się przestrzenny model jaskini w fomacie VRML 1.0.
Wielka Śnieżna i Śnieżna Studnia

Jak wiadomo, dwie polskie najgłębsze jaskinie leżą bardzo blisko siebie. Zarówno na planach jak na przekrojach ich korytarze wielokrotnie się przecinają. Jednak jak do tej pory nie udało się połączyć obu jaskiń. Dzieje się tak za dlatego, że główne ciągi obu jaskiń rozwinęły się na dużych równoległych szczelinach, które przesunięte są względem siebie o ok. 200m. Jednak szanse na połączenie ciągle istnieją. Niektóre z korytarzy Wielkiej Śnieżnej przebiegają na pęknięciach przecinających te główne pod różnymi kątami, stąd szansa na przedostanie się pomiędzy nimi. Wraz z postępem eksploracji szanse te wydają się rosnąć. Póki co wszystko wskazuje, że obie jaskini łączą się bezpośrednio przez partie syfonalne. Powstały z połączenia system przekroczyłby znacznie 30 km długości i osiągnął ok. 898 m deniwelacji.

Zdjęcia z Wielkiej Śnieżnej


Kaskady w Przemkowych Partiach, fot. D. Bartoszewski	Jeziorko Małe, a Cieszy w Przemkowych Partiach, fot. D. Bartoszewski

Wejście do zacisku Magducha w Przemkowych Partiach fot. D. Bartoszewski	Korytarz Waterworld w Przemkowych Partiach

Brzytwa w Kominie z Brzytwami w Przemkowych Partiach fot. D. Bartoszewski	Skalne ostrze w Kominie z Brzytwami w Przemkowych Partiach fot. D. Bartoszewski

Wyjście z zacisku Magducha w Przemkowych Partiach	Otwór Wielkiej Litworowej, fot. W. Hunt

Otwór Jaskini Śnieżnej	Poniżej Wielkiej Studni

Otwór Wielkiej Litworowej, fot. W. Hunt	Rejon Sali pod Płytowcem w Wielkiej Litworowej, fot. W. Hunt

Jaskinia Wielka Śnieżna

Krótka notka o dojściu do Miejsca wypadku w Przemkowych Partiach

Wielka Śnieżna i Śnieżna Studnia

Zdjęcia z Wielkiej Śnieżnej