DŁUGOŚĆ: 1200 m.
GŁĘBOKOŚĆ: 59 m. WYSOKOŚĆ OTWORÓW: 1460, 1475 m n.p.m.
POŁOŻENIE OTWORÓW: Dolina Jaworzynki, Jaworzyńskie Turnie.
PODSUMOWANIE: Obszerna jaskinia o bogatej historii. Ostatnio rzadko odwiedzana przez grotołazów, kojarzy się głównie z badaniami naukowymi.
OPIS JASKINI: Jaskinia posiada dwa otwory, oba zamknięte kratami. Górny doprowadza na balkon nad Wielką Komorą i dalej ponad jej stropem do okna w Sali Okrągłej. Dolny, bardzo obszerny otwór wprowadza poprzez wstępną cześć zwaną Przebieralnią do właściwej Wielkiej Komory. Jest to jedna z większych sal w jaskiniach tatrzańskich o wymiarach 60x30 m. Strop sali jest mocno spękany, a dno zalegają bloki wapienne. W końcowej części sali znajduje się wykop pozostały po badaniach z roku 1937. W kierunku wschodnim przechodzimy do Sali Okrągłej o wysokości dochodzącej do 20m. Dalej znajduje się wejście do długiego zamulonego syfonu, który został przekopany w roku 1949. Długość korytarza wypełnionego osadami wynosiła 32 metry. Dalej znajduje się salka i ok. 100 metrowej długości Stalaktytowy Korytarz zakończony kolejnym zamulonym syfonem. Partie te po osunięciu się ścian wykopu wiosną 1950 pozostają niedostępne. Z południowego krańca Wielkiej Komory w stronę zachodnią przechodzimy do obszernej Trójkątnej Komory i dalej do Komory Pod Progiem. Droga odkrywców do dalszych partii prowadziła w górę 6,5 metrowym progiem i potem ciasnym miejscami korytarzykiem (rozkute nacieki) do studni sprowadzającej do Sali Złomisk. Obecnie do sali tej można przedostać się bezpośrednio z Komory pod Progiem. Prowadzi tam seria przekopów w namulisku o dużej grubości - Syfon. Miejscami zachowały się ładne profile w ścianie wykopu. Z Sali Złomisk. Zgodnie z nazwa posiada spękany ona strop, a jej dno wypełniają duże głazy. Komora posiada dwa odgałęzienia z których większe prowadzi do Dolnej Komory, również o charakterze zawaliskowym, zakończonej szczeliną przesunięcia tektonicznego. Główny ciąg prowadzi w prawo za Syfonem obszernym korytarzem miejscami wypełnionym po strop osadami, gdzie przejście umożliwiają przekopy wykonane w latach 1949-50. Docieramy w końcu do olbrzymiego poprzecznego korytarza. Miejsce o zwane jest Salą na Rozdzielu. W prawo korytarz kieruje się ku północy, a potem skręca nieco na zachód. Jest on mocno potrzaskany. Doprowadza do komory całkowicie wypełnionej zawaliskiem, którego nie udało się sforsować. Z Sali na Rozdzielu ku południowi ogromny korytarz kontynuuje się na długości 40m i doprowadza do syfonu rozkopanego również podczas prac w 1949/50. Dalej można poruszac się jeszcze korytarzami o charakterze zawaliskowym, lecz wszystkie odnogi kończą się ślepo w ciasnych szczelinach.
HISTORIA POZNANIA: Jaskinia dzięki ogromnemu otworowi znana
była od dawna. Z pewnością zaglęali tu pasterze i górnicy, którzy rozpoczęli
prace w górnej części doliny od roku 1766. Pierwszą wzmianką pisaną, którą bez
wątpienia możemy identyfikować z tą jaskinią była wzmianka z przewodnika E.
Janoty z 1860 roku. Niewiele starsze są pierwsze wzmianki naukowe związane z
występującymi licznie w jaskini kośćmi niedźwiedzia jaskiniowego i innych zwierząt.
Zbieractwo i prace mające na celu pozyskanie i badanie szczątków kostnych były
bardzo intensywne pod koniec wieku XIX i w pierwszej połowie XX. Szybko wyzbierano
wszystkie łatwo dostępne okazy. W roku 1877 Towarzystwo Tatrzańskie wytyczyło
do jaskini nową ścieżkę turystyczną i co jakiś czas ją odnawiało. W roku 1907
jaskinie penetrował M. Zaruski, który dotarł do partii nad Progiem. W 1937 roku
wykopy i badania w jaskini prowadził A. Jura, który rzekomo natrafił tu na ślady
człowieka pierwotnego, co nie okazało się prawdą. Okres intensywnych badań jaskini
trwa nieprzerwanie aż do dzisiaj, co stawia te jaskinię w czołówce badań we
wszystkich dziedzinach związanych ze speleologią.
Do roku 1948 w jaskini poznano tylko kilka wstępnych sal i ciąg odkryty przez
M. Zaruskiego. Niewielkich odkryć dokonał jedynie S. Zwoliński wraz z E. Winiarskim
w 1938 roku. Poznanie reszty korytarzy zawdzięczamy zakrojonym na dużą skalę
pracom, jakie zostały przeprowadzone pod kierownictwem S. Zwolińskiego za środki
PTT i później PTTK w latach 1948-50. W roku 1948 rozkuto przewężenie miedzy
naciekami w korytarzu nad progiem i osiągnięto Salę Złomisk i Dolną komorę.
Nastepnie, w roku 1949 po zainstalowaniu kolejki szynowej z wyciągarką, wykonano
40m długości przekop z Komory pod Progiem do Sali Złomisk. Wydobyty materiał
przebadano naukowo, a pozyskane okazy kostne przekazano do Muzeum Tatrzańskiego.
W dalszej kolejności po wykonaniu wielu przekopów udało się osiągnąć Salę na
Rozdzielu. Podjeto próby pokonania zamykających poprzeczny ciąg zawalisk, jednak
bez rezultatu. Przekopano też wtedy 32 metrowej długości zamulany syfon z Sali
Okrągłej i odkryto Stalaktytowy Korytarz. Dostęp do niego niestety już wiosną
1950 roku został odcięty przez zawalenie ścian wykopu.
BIBLIOGRAFIA:
POWRÓT WYŻEJ :
tutaj możesz wrócić do spisu jaskiń tatrzańskich.
POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ:
tutaj możesz wrócić na stronę tytułową.
Ostatnia zmiana 2003.03.04