System Chelosiowa Jama - Jaskinia Jaworznicka

DŁUGOŚĆ            3670 m
DENIWELACJA        61 m (-58 , +3) w tym 7 m gł. jeziorko
WYSOKOŚĆ OTWOROW   257.3, 261.2, 286.1, 288.1 m n.p.m.
POŁOŻENIE OTWORU   Góra Kopaczowa, Jaworznia koło Kielc, Gmina Piekoszów

Plan Systemu Chelosiowej Jamy i J. Jaworznickiej

Sala Umaguma PODSUMOWANIE: Jest to niezwykle ciekawa naukowo jaskinia, z tego powodu zamknięta dla masowego zwiedzania. Jest to zarazem najdłuższa polska jaskinia poza Tatrami, nie ustępująca w niczym swoim tatrzańskim rywalkom w śmiałości kształtów i kubaturze korytarzy. Te cechy - jak też interesujące formy naciekowe i rozległość sieci korytarzy - sprawia, że wbrew powszechnym oczekiwaniom nie jest to tylko "większa Jura", lecz prawdziwy, solidny kras.
Jaskinią opiekują się członkowie Speleoklubu Świętokrzyskiego w Kielcach. Kontakt: Andrzej Kasza: andrzejka@poczta.onet.pl tel. 602302405.

OPIS JASKINI: Wejście do jaskini znajduje się na terenie nieczynnego kamieniołomu 35 metrów poniżej naturalnej powierzchni terenu. Jaskinię tworzy system próżni rozwiniętych horyzontalnie we wszystkich kierunkach. Jaskinia Jaworznicka ma bardziej zawaliskowy charakter od Chelosiowej Jamy, a partie łączące obie jaskinie to długi ciąg bardzo niskich, zamulonych korytarzyków. W zachodniej części korytarze Chelosiowej Jamy zbliżają się do sąsiedniej Jaskini Pajęczej, od której dzieli ją kilkanaście metrów. Formy krasowe w korytarzach jaskini o wyraźnych śladach działalności aktywnych przepływów poprzecinane partiami o charakterze zawaliskowym. Ogólnie morfologia jaskini jest bardzo urozmaicona. Niektóre sale jaskini posiadają znaczne rozmiary. Z pośród wielu pięknych miejsc w jaskini wyróżniają się malownicze: Sala z Jeziorkiem i Sala Z Kominem - pierwsza Otwór Jaskini Jaworznickiej z głębokim na 7 m jeziorem, druga z pięknymi naciekami na płytowym stropie. Szata naciekowe jaskini jest bardzo ciekawa. Oprócz klasycznych form naciekowych, zbudowanych tutaj z grubokrystalicznego kalcytu, spotkać można niezwykle oryginalną formę zwaną "kaszką kalcytową", która w niektórych miejscach pokrywa dno korytarzy warstwą grubą na kilka cm. Niezwykle cenne są w Chelosiowej Jamie formy powstałe w namulisku, takie jak okruchy i konkrecje manganowe, czy też piramidki błotne i mikrotarasy piaszczyste. Wszystkie te formy są niezwykle wrażliwe na wszelkie zniszczenia, a na dodatek dla niewprawnego oka niezbyt wybitne. Spowodowało to fakt, że zniszczenia w tej jaskini dokonane przez odwiedzających są duże. Na uwagę zasługuje tez oryginalna metoda ochrony nacieków przed zadeptaniem. Miejsca chronione ogrodzone są foliowa taśma, co skutecznie mobilizuje odwiedzających do zachowania ostrożności. Jaskinia jest dosyć wilgotna i błotnista, choć zbiorników wodnych jest niewiele, a deszcz podziemny występuje sporadycznie. Jedynym większym zbiornikiem wodnym jest jeziorko w Sali z Jeziorkiem kilkumetrowej długości i głębokości 7 m. Sala z Jeziorkiem

HISTORIA POZNANIA: Otwór Chelosiowej Jamy został zauważony przez R. Chlebowskiego (geologa) w roku 1973. Pierwsze 150 m zostało odkryte przez pracowników Instytutu Geologicznego w Kielcach i taką długość miała jaskinia do roku 1984. W latach 1984-1988 w jaskini działali członkowie kieleckiej Sekcji Taternictwa Jaskiniowego i Alpinizmu (później przemianowanej na Speleoklub Świętokrzyski w Kielcach) odkrywając 2600 metrów nowych korytarzy. W części odkryć brali udział również członkowie Speleoklubu Warszawskiego.
Otwór Jaskini Jaworznickiej został odsłonięty na początku lat 60-tych. Mieszkańcy Jaworzni opuścili się za pomocą stalowej liny do Sali Złomisk. Przyotworowa cześć Jaskini Jaworznickiej o długości 200 została splanowana w roku 1972. Dalsza eksploracja nastąpiła od listopada 1994 i po odkryciu 450 m korytarzy uwieńczona została połączeniem z Jaskinią Jaworznicką 28 marca 1996.

BIBLIOGRAFIA:

  1. Jan Urban "Chelosiowa Jama" - Jaskinie #1
  2. Jarosław Rogalski "Dokumentacja Chelosiowej Jamy" - Jaskinie #5
  3. Kasza Andrzej, 1996, "Chelosiowa Jama - Jaskinia Jaworznicka" - [W:] Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego, Urban J. (red.), PTPNoZ, Warszawa.



Grubokrystaliczne nacieki najmłodszej generacji. Sala Umaguma w Jaskini Jaworznickiej
Grubokrystaliczne nacieki najmłodszej generacji. Sala Umaguma w Jaskini Jaworznickiej.
Nacieki starszej generacji we Wschodniej Orientacji Boczny meanderek w Sali z Jeziorkiem
Nacieki starszej generacji we Wschodniej Orientacji. Boczny meanderek w Sali z Jeziorkiem.
Rozety w stropie jednego z korytarzy Myty korytarzyk w Jaskini Jaworznickiej
Rozety w stropie jednego z korytarzy. Myty korytarzyk w Jaskini Jaworznickiej.

POWRÓT WYŻEJ: tutaj możesz wrócić na poprzednią stronę.

POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ: tutaj możesz wrócić na stronę tytułową.

Ostatnia zmiana 2005.06.29