Jaskinia Niedzwiedzia

DLUGOSC:           611 m.
GLEBOKOSC:         -28 m.
WYSOKOSC OTWOROW:  985 m npm.
POLOZENIE OTWOROW: Barnowiec, gmina Labowa.

PODSUMOWANIE: Liczne suche drzewa nad jaskinia swiadcza o stalym przemieszczaniu mas skalnych w jej obrebie. Fakt ten, przy licznych ruchomych wantach na scianach i stropie stwarza dla zwiedzajacych powazne zagrozenie!

OPIS JASKINI: Wszystkie trzy otwory znajduja sie w swoim sasiedztwie. Najlepiej widoczny jest skalisty lej drugiego otworu. Pozostale otwory usytuowane sa po przeciwnej stronie grzedy. Tworza je studzienki o wymiarach -1x1,5 m i l x 0,5 m. Znajduja sie one nad kilkumetrowa sciana skalna, opadajaca na dno wspomnianego juz rowu.
Jaskinia Niedzwiedzia sklada sie z trzech kondygnacji. Poziom pierwszy to niskie korytarze wytworzone w sredniolawicowych piaskowcach i marglistych lupkach. Zasadnicza czesc jaskini rozwinieta jest w poziomie drugim - piaskowcowym. Pietro najnizsze oprocz grubolawicowych piaskowcow buduja takze warstwy zlepiencow.
Jaskinia rozwinieta jest na systemie szczelin osuwiskowych o azymucie 210-220=B0. Warstwy skalne zapadaja sie pod katem 10-20=B0 na SW, tak tez skokowo, poglebia sie cala jaskinia. Poczatkowo jest to regularna szczelina - Wielka Studnia. Jej NW sciana jest lita, a SE pocieta szczelinami, rownoleglymi do biegu warstw. Na jednej z takich szczelin rozwinely sie ciasne korytarze, laczace Wielka Studnie z Wielkim Lejem (2 otwor). Na dnie i pod stropem SW kranca Wielkiej Studni znajduja sie zaciski prowadzace do dalszych partii jaskini (Partie za Skalna Pulapka).
Ze Skalnej Pulapki przedostajemy sie w lewo przez zacisk (Z II) do Bialej Sali. Stad w gore biegnie ciasny, dalej niski ciag kilkunastometrowej dlugosci , prowadzacy do kilku gliniasto-skalnych wnek, znajdujacych sie tuz pod powierzchnia, o czym swiadcza liczne korzenie drzew. Z Bialej Sali w prawo, przez metrowy prozek przedostajemy sie do Szczeliny Naciekowej. Ma ona kilkanascie metrow dlugosci oraz okolo 7 m wysokosci. Na jej poczatku ciasny przelaz prowadzi w prawo, do Skalnej Pulapki. Ze srodkowej czesci szczeliny, po 7 m wspinaczce (trudno) mozna przedostac sie do ciasnych Partii nad Szczelina, konczacych sie obszerna, prostokatna Sala Dymow.
Wracany do Bialej Sali. Idac z niej w lewo, przez kilka 5-6 metrowych studzienek przedostac sie mozna do Sali Balowej.
Jest to najwieksza sala w jaskini (20 m dlugosci, 4-5 m szerokosci i okolo 13 m wysokosci). Dno sali pokrywaja duze glazy, wsrod ktorych kryje sie kilka krotkich korytarzykow. W scianach sali znajduja sie dwa okna. Pierwsze z nich, na wprost, na wysokosci 9 m, prowadzi do Partii nad Stropem, drugie - w prawej scianie - do Partii za Oknem. Po osiagnieciu pierwszego okna wspinamy sie stromym korytarzem o dnie pokrytym rumoszem do Sali z Kolumna. Tu ciag skreca o 180=B0 i kilkanascie metrow biegnie rownolegle do Sali Balowej. Konczy sie zawaliskiem, kontaktujac sie niedostepnymi szczelinami z Sala Balowa. Z Sali z Kolumna przedostajemy sie do Partii nad Stropem pokonujac zacisk (Z III), znajdujacy sie w gornej czesci filara oddzielajacego Sale Balowa od wspomnianego uprzednio, rownoleglego do niej korytarza. Partie nad Stropem to kilka poziomow szczelin oraz kilkunastometrowej dlugosci pochylni - najwyzszego w jaskini korytarza zwanego Plytowcem Bialych Stop. Obrywa sie on nad Sala Balowa 13 m progiem. Znad progu, po gzymsie nad Sala Balowa mozna sie przedostac (trudno, konieczna asekuracja) do Partii za Oknem. Latwiejsze przejscie do tych partii prowadzi z gornego poziomu Sali Balowej systemem ciasnych korytarzykow do obszernej Sali za Oknem W lewej scianie najnizszego jej poziomu znajduje sie wspomniane juz, drugie okno Sali Balowej. Ze srodkowego poziomu Sali za Oknem prowadzi w rozne strony kilka ciasnych, krotkich korytarzykow. Jeden z nich, biegnacy na wprost, prowadzi przez ciasny przelaz i studzienke z zaciskiem (Z II) nad Sale Balowa, a dalej po gzymsie do Plytowca Bialych Stop w Partiach nad Stropem.
Wracamy do Wielkiej Studni, do znajdujacych sie niej zaciskow. Dolny znajdujacy sie w jej dnie, poprzez ciasna, kilkumetrowa studzienke, sprowadza bezposrednio w dol, do Wielkiej Szczeliny z Malym Sloneczkiem. Gorny, znajdujacy sie pod stropem, doprowadza do ciasnego korytarza, ciagnacego sie tuz pod powierzchnia i zakonczonego 9 metrowa studnia nad Wielka Szczelina z Malym Sloneczkiem. Za tym fragmentem jaskini glowny ciag wchodzi w nizsze warstwy piaskowca.
Gorna warstwa, w ktorej do tej pory rozwijala sie jaskinia, rozpada sie na kompleks want, pomiedzy ktorymi znajduja sie ciasne ciagi o charakterze labiryntu.
Schodzac na nizszy poziom glowny korytarz rozszczepia sie na dwa rownolegle do siebie chodniki. Poczatkowo sa one polaczone ze soba ciasnymi oknami, potem wychodza z nich slepe, poprzeczne odnogi. Korytarz SE rozpoczyna sie od Komnaty z Rozdeptanym Gacopyrzem i kontynuuje sie na SW Szalonym Meandrem.
Czesc NW jest silniej rozczlonkowana, a rozpoczyna sie efektowna sala z Misiem. Obydwa opisane ciagi lacza sie w obszernej sali Biwakowej. Ma ona charakter zawaliskowy, a pod zaklinowanymi wantami tworzacymi jej dno, znajduja sie najglebsze czesci jaskini - Sale Gotyckie i Sala Zaplakanych Gacopyrzy. W kierunku SE jaskinia zatraca swoj szczelinowaty charakter i przeistacza sie w labirynt ciasnych prozni, otoczonych przez bezladnie zaklinowane wanty (Kruche Partie).
Jaskinia zbudowana jest z piaskowcow, zlepiencow i lupkow marglistych warstw magurskich. Jej powstanie nalezy wiazac z wielkim osuwiskiem, ktore objelo caly lej Zrodlowy Potoku Barnowskiego. W jaskini brak namuliska, dno przewaznie pokryte jest autochtonicznym gruzem piaskowcowym. Jedynie w Mokrej Komorze, Wielka Studni i Wielka Leju znajduje sie gliniasta zwietrzelina. Swiatlo dociera na dno Wielkiej Studni i Wielkiego Leja. W slonecznym dniu nikle swiatlo dochodzi takze na dno Wielkiej Szczeliny z Malym Sloneczkiem. Jaskinia Niedzwiedzia posiada mikroklimat dynamiczny i duza wilgotnosc. Zima otwor l i 2 sa oblodzone, otwor 3 przykryty jest czapa sniegu.
W jaskini przez caly rok bytuja liczne nietoperze, glownie nocki duze, a takze podkowca male i gacki wielkouche.
W Sali z Misiem zostaly znalezione kosci niedzwiedzia, tzn. czaszka z zuchwa, kregi, zebra, kosci odnozy. Do tej pory nie jest wyjasnione czy pochodza one od niedzwiedzia brunatnego czy jaskiniowego (1989).

HISTORIA POZNANIA: Jaskinia zostala odkryta 21 wrzesnia 1988 r. przez czlonkow kola geograficznego z Nawojowej. Wowczas znaleziono wszystkie otwory, rozkopano otwor 2 i spenetrowano Wielka Studnie, Komnate Tatiany po Skalna Pulapke. Dnia 24 wrzesnia 1988 r. rozkuto zaciski w Wielkiej Studni i odkryto Wielka Szczeline z Malym Sloneczkiem, Sale z Misiem i Komnate z Rozdeptanym Gacopyrzem. Korytarz po Sale Biwakowa odkryto 11 pazdziernika 1988 r., a Gotyckie Sale z Sala z Zaplakanym Gacopyrzem - 13 pazdziernika 1988 r. W dniu 23 pazdziernika 1988 r. odkryto Kruche Partie. Wszystkich odkryc dokonal E. Borek. Ta czesc jaskini zostala Skartowana na przelomie grudnia 1988 r. i stycznia 1989 r. przez: A. Antkiewicz, R. Baran, E. Borka. W. Ignacyka, P. Irzyka i P. Wanczyka. Dalszych odkryc dokonali czlonkowie SKTJ - Nowy Sacz w lipcu 1996 r. Udalo sie wtedy pokonac zaciski w Skalnej Pulapce i odkryc Sale Balowa. W sierpniu 1996 r. E. Borek odkryl w tej czesci jaskini Szczeline Naciekowa, Partie pod Stropem i Partie za Oknem. Ta czesc jaskini skartowali na przelomie wrzesnia i pazdziernika 1997 r. E. Borek i P. Wanczyk. Pomiary wykonano busola geologiczna i tasma parciana. Plan opracowal E. Borek.

BIBLIOGRAFIA:

1. Edward Borek "Jaskinia Niedzwiedzia" - Jaskinie Polskich Karpat Fliszowych, tom 2 - pod red. Mariana Puliny, PTPNoZ, Warszawa 1997.

POWROT WYZEJ: tutaj mozesz wrocic na poprzednia strone.

POWROT NA STRONE GLOWNA: tutaj mozesz wrocic na strone tytulowa.

Ostatnia zmiana 1999.02.13.